Άρθρα

Μελετώντας εκ νέου έξι από τους πιο απομακρυσμένους γνωστούς γαλαξίες οι αστρονόμοι εντόπισαν την στιγμή που σχηματίστηκαν τα πρώτα άστρα και άρχισαν να εκπέμπουν φως – το πρώτο φως στο Σύμπαν, γνωστό ως «κοσμική αυγή». Κι αυτό συνέβη μεταξύ 250 και 350 εκατομμυρίων ετών μετά το Big Bang.

Στο παραπάνω βίντεο βλέπουμε μια προσομοίωση του σχηματισμού και της εξέλιξης των πρώτων άστρων και γαλαξιών. Ξεκινά λίγο πριν την κοσμική αυγή, όταν στο σύμπαν δεν υπήρχε το φως άστρων και φτάνει μέχρι 550 εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη, όταν ήδη έχουν σχηματιστεί οι έξι γαλαξίες που αναλύθηκαν από τον αστρονόμους. Η ηλικία του σύμπαντος σε εκατομμύρια χρόνια εμφανίζεται πάνω αριστερά. Οι μωβ περιοχές αποκαλύπτουν την νηματοειδή κατανομή του αερίου που αποτελείται κυρίως από υδρογόνο. Οι λευκές περιοχές παριστάνουν φως άστρων και οι κίτρινες περιοχές την ακτινοβολία υψηλής ενέργειας από τα μεγαλύτερης μάζας άστρα, η οποία ιονίζει το περιβάλλον αέριο υδρογόνο.

Όταν έλαμψαν τα πρώτα άστρα του σύμπαντος

Μελετώντας φωτογραφίες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble από γαλαξίες 550 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang, επέτρεψε στους εμπειρογνώμονες του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και του Cambridge να υπολογίσουν την ηλικία των παλαιότερων αστεριών σε αυτούς τους γαλαξίες και με τη σειρά τους να εκτιμήσουν τον χρόνο της που συνέβη το περίφημο «Cosmic dawn». Η ομάδα λέει ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον Νοέμβριο, θα είναι ικανό να παρατηρήσει το πρώτο φως από αυτά τα αστέρια. Πρόκειται να εντοπίσουν  την πρώτη στιγμή ύπαρξης γαλαξιακού φωτός κοιτώντας πίσω στις «σκοτεινές» εποχές του σύμπαντος.

Τα αστέρια θα είναι σημαντικά μεγαλύτερα, θα λάμπουν πολύ πιο φωτεινά δημιουργώντας ένα είδος «κοσμικής παράστασης πυροτεχνημάτων», δήλωσε η ομάδα. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society», περιελάμβανε τη μελέτη έξι από τους πιο απομακρυσμένους γαλαξίες που είναι σήμερα γνωστοί.

Το φως που φτάνει στη Γη από αυτούς τους έξι γαλαξίες χρειάστηκε εκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε μας, σύμφωνα με τους ερευνητές. Διαπίστωσαν ότι η απόσταση αυτών των γαλαξιών αντιστοιχούσε σε μια περίοδο  πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, όταν το σύμπαν είχε ηλικία 550 εκατομμύρια χρόνια. Στη συνέχεια μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν εικόνες από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Spitzer για να εκτιμήσουν την ηλικία των παλαιότερων αστεριών από αυτούς τους έξι γαλαξίες – που τους επέτρεψαν επίσης να εκτιμήσουν την ηλικία τους στο σημείο που τους βλέπαμε. Διαπίστωσαν ότι σχηματίστηκαν μεταξύ 200 και 300 εκατομμυρίων ετών νωρίτερα – έτσι περίπου 250 έως 350 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang – αλλά τα τρέχοντα τηλεσκόπια δεν μπορούν να «δουν» τόσο μακριά στο παρελθόν.

Ο επικεφαλής συγγραφέας Dr Nicolas Laporte από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, ο οποίος ξεκίνησε το έργο ενώ ήταν στο UCL, είπε: «Οι θεωρητικοί εικάζουν ότι το σύμπαν ήταν ένα σκοτεινό μέρος για τα πρώτα εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, πριν σχηματιστούν τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες. «Η αποτύπωση της στιγμής που το σύμπαν στολίστηκε για πρώτη φορά από φως των αστεριών είναι μια σημαντική αναζήτηση στην αστρονομία».

Υπάρχει ελπίδα ότι τα πρώτα αστέρια θα είναι αρκετά φωτεινά για να καταγραφούν από το τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο έχει περιγραφεί ως μια «κοσμική χρονομηχανή» λόγω της ικανότητάς του να κοιτάζει πίσω στην ιστορία του σύμπαντος, όντας το πρώτο τηλεσκόπιο που το πετυχαίνει αυτό.